Z inicjatywy Gminy Nowa Wieś Lęborska odbyło się kolejne spotkanie dotyczące jeziora Lubowidzkiego, na którym podsumowano badania środowiskowe akwenu, przedstawiono scenariusze rekultywacji i omówiono potencjalne możliwości ich finansowania. Opracowanie naukowe stanowi podstawę do dalszych działań i otwiera szansę samorządów na pozyskanie wielomilionowych dotacji ze środków unijnych na projekty w zakresie bioróżnorodności, ochrony środowiska i porządkowania ruchu turystycznego.
Na podstawie wyników uzyskanych w trakcie 7-krotnych badań przeprowadzonych w okresie od 24 kwietnia do 24 października 2023 r. przez naukowców z Katedry Hydrobiologii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy powstało opracowanie pt. „Raport o stanie środowiska jeziora Lubowidzkiego w ramach koncepcji jego rekultywacji”. Dokument pod redakcją dr hab. Krystiana Obolewskiego – kierownika katedry, szczegółowo opisuje sytuację środowiskową jeziora w 2023 roku.
Spotkanie w Urzędzie Gminy w Nowej Wsi Lęborskiej otworzył Zdzisław Chojnacki – Wójt Gminy Nowa Wieś Lęborska, który omówił zakres wykonanych inwestycji związanych
ze skanalizowaniem miejscowości Lubowidz. Uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni jeziora jest pierwszym, a zarazem kluczowym krokiem w jego ochronie. Obecnie dobiega końca ostatni etap budowy sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowości Lubowidz. Łączna wartość prac na przestrzeni ostatnich lat wynosi 9.833.047,29 zł, z czego zdecydowaną większość stanowią rządowe dotacje ze środków zewnętrznych.
Kolejnym zadaniem jest pozyskanie działek wzdłuż brzegu jeziora od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, o czym zebranych poinformował Wójt Gminy.
- Finalizujemy sprawę przejęcia dwóch działek od KOWR-u (nr 225/3 i 225/2, obręb Lubowidz) na rzecz naszej gminy. Podpisaliśmy już porozumienie w tej sprawie, które czeka na podpis centrali. Pozostaje tylko zawarcie aktu notarialnego. Będąc właścicielem tych nieruchomości, przystąpimy do prac nad projektem zagospodarowania terenu.
Po wystąpieniu uczestnikom spotkania zaprezentowany został film zrealizowany przez gminę w trakcie badań środowiskowych. Prezentacja wideo stanowiła wstęp do wykładu dr hab. Krystiana Obolewskiego, który szczegółowo zrelacjonował przebieg i wyniki prac badawczych.
Główny problem w przypadku terenów bezpośrednio przyległych do brzegów zbiornika jest zasadniczo rozwiązany poprzez skanalizowanie poszczególnych domostw – rozpoczął swoje wystąpienie dr Obolewski. – Obecnie głównym zagrożeniem, który wymaga kolejnych działań jest zabezpieczenie jeziora przed potencjalnymi zanieczyszczeniami pochodzącymi z dopływu
– strugi Węgorzej – kontynuował. Ze względu na położenie jeziora w końcowym odcinku zlewni strugi, jest to miejsce newralgiczne.
Wśród proponowanych rozwiązań rekultywacyjnych jest budowa progów gromadzących osady przesuwane w kierunku misy jeziora.
- Powinno to powodować powolne zahamowanie zamulania fragmentu jeziora poddawanego odziaływaniu strugi Węgorzy – czytamy w opracowaniu. Według dr Obolewskiego należy wzdłuż koryta ujścia Węgorzy zainstalować poduszki wypełnione fragmentami polimerów.
Planowane w przyszłości zabiegi rekultywacyjne jeziora Lubowidzkiego powinny przebiegać wg następujących kroków: (i) uporządkowanie gospodarki ściekowej w zlewni bezpośredniej (warunek obligatoryjny i praktycznie zakończony); (ii) renaturyzacja strugi Węgorzy zgodnie z ideą biotechnologii hydroekologicznej; (iii) zabiegi rekultywacyjnie w obrębie zbiornika.
Zasadniczym celem rekultywacji jest przywrócenie jeziorom ich poprzednich funkcji, a także cech fizycznych, chemicznych i biologicznych, możliwie zbliżonych do naturalnych. Poprawa stanu ekologicznego jeziora Lubowidzkiego jest niezbędna w celu poprawy potencjału tego zbiornika do celów rekreacyjnych, retencyjnych i ochrony bioróżnorodności, zarówno w ujęciu miejscowym jak i zlewniowym – nieczystości, w tym związki węgla, wypływając z jeziora mogą dalej rzeką Łebą trafiać do obszaru Słowińskiego Parku Narodowego.
Jednym z proponowanych działań jest także introdukcja małż, w tym chronionych gatunków z rodziny Unionidae (np. Szczeżui Wielkiej), po występowaniu których naukowcy odnajdowali jedynie puste muszle. Małże filtrują wodę, co przyczynia się do poprawy stanu ekologicznego zbiornika.
Po omówieniu problematyki przedstawione zostały możliwości pozyskania środków zewnętrznych w unijnej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 na projekty z zakresu bioróżnorodności, ochrony przyrody i turystyki w ramach Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Lęborka, Lokalnych Grup Działania – LGD „Bursztynowy Pasaż” i LGD „Dorzecze Łeby,
o czym informowali kolejno: Elżbieta Rekowska Klassa – Naczelnik Wydziału Współpracy i Rozwoju Urzędu Miasta Lęborka; Emilia Waśkowska z Lokalnej Grupy Działania „Bursztynowy Pasaż”, Marcin Ramczyk – Dyrektor Biura LGD „Dorzecze Łeby” oraz Bartłomiej Zambrzycki – spec. ds. rozwoju Urzędu Gminy w Nowej Wsi Lęborskiej.
Na koniec uczestnicy spotkania wyrazili konieczność kontynuowania wzajemnej współpracy między samorządami, Nadleśnictwem Lębork, PZW i Wodami Polskimi w celu realizacji ambitnych planów zagospodarowania jeziora Lubowidzkiego.
W spotkaniu udział wzięli:
-
prof. Marek Macko, Prorektor ds. Rozwoju i Współpracy Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i dr hab. Krystian Obolewski, prof. UKW, Kierownik Katedry Hydrobiologii;
-
Violetta Kurkiewicz-Zajączkowska, Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego w Lęborku;
-
Edmund Głombiewski, Przewodniczący Zarządu Lęborskiego Związku-Powiatowo Gminnego;
-
Piotr Wittbrodt, Wójt Gminy Łęczyce i Gabriela Szmidtke, Kierownik Referatu Ochrony Środowiska i Klimatu UG Łęczyce;
-
Zdzisław Chojnacki, Wójt Gminy Nowa Wieś Lęborska;
-
Zdzisław Korda, Przewodniczący Rady Gminy Nowa Wieś Lęborska;
-
Marek Piotrowski, radny Gminy Nowa Wieś Lęborska;
-
Piotr Mądrzak, Nadleśniczy Nadleśnictwa Lębork i Koryna Korolewicz-Knut – Nadleśnictwo Lębork;
-
Jerzy Pernal, Zastępca Burmistrza Miasta Lęborka, Elżbieta Rekowska-Klasa, Naczelnik Wydziału Współpracy i Rozwoju Urzędu Miasta Lęborka i Kamilla Pięta, pracownik wydziału;
-
Eugeniusz Miotke, kierownik Nadzoru Wodnego w Lęborku;
-
Bronisław Strzelec – w imieniu Zarządu Okręgu PZW w Słupsku;
-
Emilia Waśkowska, Stowarzyszenie "Bursztynowy Pasaż" Lokalna Grupa Działania;
-
Marcin Ramczyk, Dyrektor LGD „Dorzecze Łeby” i Natalia Tomkowicz, pracownik biura;
-
Kazimierz Korda, Sołtys Sołectwa Lubowidz;
-
Konrad Chmiel, Dyrektor LOT Ziemia Lęborska – Łeba;
-
pracownicy Urzędu Gminy w Nowej Wsi Lęborskiej.
Prace badawcze naukowców z Bydgoszczy były możliwe dzięki porozumieniu samorządów (Gminy Miasta Lębork, Gminy Nowa Wieś Lęborska, Gminy Łęczyce i Powiatu Lęborskiego), które zobowiązały się do sfinansowania badań środowiskowych przy równym podziale kosztów, których całkowita wartość wyniosła 59.400 zł. Istotny wkład w badania miało zaangażowanie członków Gminnego Koła PZW "Pstrąg" z Nowej Wsi Lęborskiej, którzy aktywnie wspierali naukowców z Bydgoszczy.
